Oorlogsgedenkteken Astene
D_POLS_MVDA_2013_004
In Astene is het oorlogsmonument van W.O.I te vinden aan het voormalige gemeentehuis. Recht daar tegenover bevindt zich de parochiekerk.Het oorlogsgedenkteken moet worden gedateerd in 1919 of begin 1920. De beeldhouwer, die het werk uitvoerde, schreef op 10 december 1919 immers een briefje waarin hij bevestigde dat hij 1850 Belgische frank had ontvangen van de burgemeester van Astene voor een herdenkingsplaat aldaar opgericht. Die beeldhouwer was niet toevallig Antoon Van Parys. Hij en de toenmalige burgemeester van Astene Auguste Leroy kenden mekaar. Antoon zou later ook nog een grafmonument vervaardigen voor het gezin Leroy.
Het oorlogsgedenkteken van Astene is een eenvoudig arduinen stèle op een sokkel, die eveneens in arduin is vervaardigd.
Het werk kan meteen aan Van Parys worden toegeschreven, want hij gebruikt de witgeverfde gebeitelde letters die regelmatig in zijn oeuvre terugkomen. Op de stèle staat te lezen ‘Aan de jongens van Astene gevallen voor vaderland 1914-1918’. Daaronder werden de namen van de gesneuvelden vermeld. Er komen enkel maar mannennamen op het oorlogsmonument voor, wat aangeeft dat het monument enkel opgedragen is aan de gesneuvelde militairen van Astene. De zin onderaan is daarvan een bevestiging: ‘Buigt diep uwe vrijheid kostte hun bloed’.
Bovenaan de stèle is een zon met bijhorende zonnestralen gebeiteld. Het is moeilijk uit te maken wat hiermee wordt gesymboliseerd. De zon verwijst immers als symbool naar de waarheid. Misschien wou Van Parys hiermee misschien aangeven dat het de waarheid was dat deze jongens van Astene hun leven hadden gegeven voor de vrijheid van anderen. Al blijft dit bij een hypothese. De meeste artistiek waardevolle elementen van dit oorlogsmonument bevinden zich links en rechts op de stèle. Daar werden twee bronzen reliëfplaten aangebracht. Op de reliëfplaat aan de linkerkant is een forse man te zien. Hij draagt het levenloze lichaam van een kindje in de armen. De man is duidelijk overmand door emoties. Hij heeft het hoofd gebogen en veegt met zijn vinger een traan uit zijn oog weg. Het contrast tussen het sterke lichaam en de treurende houding zorgt ervoor dat emoties van de man benadrukt worden. Aan de rechterzijde van de stèle wordt een treurende vrouw afgebeeld. Dit kan men afleiden uit haar houding. Ze houdt haar beide handen voor haar gezicht en heeft het hoofd gebogen. Beide treurende mensen verpersoonlijken treffend het menselijk leed die een oorlog met zich meebrengt.
Vervaardiger Antoon Van Parys bewees dat hij zeer beslagen was in het krachtig weergeven van emoties met behulp van de handen en hoofd van de figuren. De figuren op het oorlogsmonument tonen eveneens aan dat Antoon moeiteloos expressionisme en realisme met elkaar verenigde. De man en de vrouw zijn vrij realistisch weergegeven, maar door de nadruk op het hoofd en de handen krijgen ze een expressionistische toets. Ondanks de hoge leeftijd van de gedenkplaat is het werk in uitstekende staat en goed onderhouden. Men ziet dat er de nodige aandacht aan dit gedenkteken wordt besteed.
Het werk kan meteen aan Van Parys worden toegeschreven, want hij gebruikt de witgeverfde gebeitelde letters die regelmatig in zijn oeuvre terugkomen. Op de stèle staat te lezen ‘Aan de jongens van Astene gevallen voor vaderland 1914-1918’. Daaronder werden de namen van de gesneuvelden vermeld. Er komen enkel maar mannennamen op het oorlogsmonument voor, wat aangeeft dat het monument enkel opgedragen is aan de gesneuvelde militairen van Astene. De zin onderaan is daarvan een bevestiging: ‘Buigt diep uwe vrijheid kostte hun bloed’.
Bovenaan de stèle is een zon met bijhorende zonnestralen gebeiteld. Het is moeilijk uit te maken wat hiermee wordt gesymboliseerd. De zon verwijst immers als symbool naar de waarheid. Misschien wou Van Parys hiermee misschien aangeven dat het de waarheid was dat deze jongens van Astene hun leven hadden gegeven voor de vrijheid van anderen. Al blijft dit bij een hypothese. De meeste artistiek waardevolle elementen van dit oorlogsmonument bevinden zich links en rechts op de stèle. Daar werden twee bronzen reliëfplaten aangebracht. Op de reliëfplaat aan de linkerkant is een forse man te zien. Hij draagt het levenloze lichaam van een kindje in de armen. De man is duidelijk overmand door emoties. Hij heeft het hoofd gebogen en veegt met zijn vinger een traan uit zijn oog weg. Het contrast tussen het sterke lichaam en de treurende houding zorgt ervoor dat emoties van de man benadrukt worden. Aan de rechterzijde van de stèle wordt een treurende vrouw afgebeeld. Dit kan men afleiden uit haar houding. Ze houdt haar beide handen voor haar gezicht en heeft het hoofd gebogen. Beide treurende mensen verpersoonlijken treffend het menselijk leed die een oorlog met zich meebrengt.
Vervaardiger Antoon Van Parys bewees dat hij zeer beslagen was in het krachtig weergeven van emoties met behulp van de handen en hoofd van de figuren. De figuren op het oorlogsmonument tonen eveneens aan dat Antoon moeiteloos expressionisme en realisme met elkaar verenigde. De man en de vrouw zijn vrij realistisch weergegeven, maar door de nadruk op het hoofd en de handen krijgen ze een expressionistische toets. Ondanks de hoge leeftijd van de gedenkplaat is het werk in uitstekende staat en goed onderhouden. Men ziet dat er de nodige aandacht aan dit gedenkteken wordt besteed.
Manuel Van den Abeele (fotografen)
Antoon Van Parys (beeldhouwers)
Antoon Van Parys (beeldhouwers)
2012